PTZ Oddział Warszawski

SUKCESY I PORAŻKI STAJNI WYŚCIGOWEJ KRUSZYNA-WIDZÓW W LATACH 1880-1914

Otrzymaliśmy interesujący artykuł pana Łukasza Cholewińskiego - studenta ostatniego roku historii na Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Prowadzi on badania nad rodziną Lubomirskich z Kruszyny oraz ziemiaństwem subregionu częstochowskiego w XIX w. W ramach prowadzonych badań, powstał artykuł o stajni wyścigowej Lubomirskich: Kruszyna -Widzów. Zamieszczamy go na naszej stronie. Z uwagi na rozmiar artykułu i przypisy zamieszczamy go na osobnej stronie.

Kliknij tutaj - artykuł otworzy się w nowej karcie, po lekturze zamknij kartę.

***

W sprawie pomnika Janusza I, księcia mazowieckiego

Obywatele i władze miasta Garwolina dla upamiętnienia zasług księcia Janusza I dla tego miasta postawiły na rynku Jego pomnik. Z tych samych powodów zamierza postawić pomnik Księcia społeczność Łomży. Zabiegają o to między innymi nauczyciele i uczniowie Gimnazjum nr 8 w Łomży noszące imię księcia Janusza I. Warszawa, jak dotychczas, upamiętniła postać Księcia nazwaniem Jego imieniem małej uliczki na Woli. Czy to wystarczy? Czy Książę swoją działalnością dla Warszawy nie zasłużył sobie na bardziej godne upamiętnienie?
Obszerny życiorys Księcia, pióra Bogdana Sobola, został zamieszczony w "Polskim Słowniku Biograficznym" T. X, s. 581. Książę Janusz I Starszy, z rodu Piastów Mazowieckich, urodził się między rokiem 1330 a 1340 (Wikipedia podaje - ok.1346) z matki Eufemii, księżniczki opawskiej z rodu Przemyślidów i księcia Ziemowita III. Zmarł w 1429 r. Rządy, m. in. w Ziemi Warszawskiej, rozpoczął w 1374 r. Wkrótce potem ożenił się z księżniczką litewską Danutą, córką Kiejstuta. Jako władca znacznej części Mazowsza uznawał zwierzchnictwo kolejnych królów Polski Ludwika Węgierskiego, Jadwigi i Władysława Jagiełły zyskując ich zaufanie. Brał udział w uroczystościach chrztu Litwy w Wilnie. Między innymi pośredniczył w sporach między Władysławem Jagiełłą, a wielkim księciem litewskim Witoldem, bratem swej żony Danuty.
Prowadził walki graniczne z Krzyżakami, przez których był dwukrotnie uprowadzany. W wojnie w 1410 stanął na czele hufców mazowieckich w bitwie pod Grunwaldem. B. Sobol przytacza za "Rocznikami" Jana Długosza jak po zakończeniu bitwy książę Janusz I "rzucił się do nóg królowi Jagielle, dziękując mu w gorących słowach za zwycięstwo". W czasie pokoju porządkował miejscowe prawo, popierał rozwój miast i rozwijał osadnictwo na Mazowszu i Podlasiu dając początek wsiom szlachty zagrodowej. Zostawił po sobie pamięć władcy sprawiedliwego i mądrego, która trwa na Mazowszu do dzisiaj.
Na czoło osiągnięć księcia Janusza I wysuwają się Jego działania w Warszawie. Według J. Bazydło (Encyklopedia Katolicka T. 7, 2003) już pod koniec XIV w. przeniósł On dwór książęcy z Czerska do Warszawy i popierał rozwój gospodarczy tego miasta obdarzając je przywilejami, co przyczyniło się do napływu osadników. W celu podniesienia znaczenia miasta planował ustanowienie w nim biskupstwa, a gdy to się nie powiodło, uzyskał zgodę na podniesienie kościoła św. Jana do godności kolegiaty. Uposażył szpital św. Ducha i prawdopodobnie założył także pierwszą miejską łaźnię. Za datę przeniesienia stolicy Księstwa z Czerska do Warszawy przyjmuje się rok 1406. Wiązało się to z budowaniem pierwszego piętrowego gotyckiego zamku.
Czy to nie wystarczy, by wśród ponad stu warszawskich pomników stanął pomnik księcia mazowieckiego Janusza I? W przyszłym roku minie 640 rocznica objęcia przez niego władzy w Ziemi Warszawskiej. Uważamy, że nad wnioskiem w tej sprawie mógłby zastanowić się Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego wraz z Zarządem Oddziału Warszawskiego. Środowisko Ziemiańskie głęboko zakorzenione w historii jest bowiem szczególnie powołane do pielęgnowania narodowych tradycji. Dotyczy to także Warszawy, na której bruku - po trwającym ciągle wygnaniu - znalazły się liczne rodziny ziemiańskie.
Red., 13.10.2013 r.

***